A taste of Sicily

“If the boot of Italy were to kick against a football, that football would be Sicliy”. That’s how I described the geographical situation of Sicily to my children before leaving for a week to this exquisitely beautiful, and surprisingly big, island at the southern tip of Italy. Not a wine trip in the first place, but of course I would not let the opportunity pass to get some idea of what the Island has to offer viticulturally speaking.

South, at least in the northern hemisphere, means warm. Indeed, the commonplace about Sicilian wines is that of alcoholic, concentrated, deeply coloured wines that may lack some freshness due to abundant warmth and sunshine. Wines that are also available in huge quantities – Sicily is quantitatively speaking among the top regions in Italy.

The two wineries I visited are both far away from this cliché. The first one is located at the heart of Sicily’s only DOCG so far, Cerasuolo di Vittoria. It is Azienda Agricola Cos (where C, O and S form an acronym designating the family names of the three owners), an estate going back to 1980. I could join a tour with some of their Italian clients, meaning I had to do my very best to grasp everything Giusto Occhipinti (the O in COS) told us, but I managed more or less.

The vineyards of COS are in the zone between the sea and the Monti Iblei, a beautiful mountain range rising up to 1000 metres in the south-east corner of Sicily. There is a lot of ventilation and cooling influence from winds. The soils consist mainly of clay and limestone, a perfect mix for this dry climate.

The most exciting aspect about COS is without doubt the amphorae in which a large part of the wines are fermented and matured. COS abandoned oak barrels in the late nineties, after a trip to Georgia (where the ancient qvevri tradition comes from) had opened their eyes. Occhipinti praised the advantages of amphorae as opposed to oak, for example the micro-oxygenation effect without the oak taste that only masks terroir, according to him. We got to taste some samples straight from the amphora, both in white and red. The least one can say is that these wines are off the beaten track. The whites spend a very long time on the skins, which is unusual, yielding deeply coloured and complexly flavoured wines with less immediate fruit appeal but a great deal of depth and structure. The reds are delicately textured and refined, not big and bold (some of them do not even reach 13% alcohol, despite the warm climate).

During the long visit to the winery, Occhipinti got the chance to explain his winemaking philosophy. While I appreciated his commitment to organic and biodynamic practices, and the ethical dimension to which this approach is intimately linked (preserving biodiversity, slow food, etc.), it got a bit too esoteric for my taste when he mentioned that playing Chopin in the winery made the wines more harmonious, or when he dug up homeopathic theories about the memory of water – theories that have been scientifically discredited since a long time. Nevertheless, this obsessive attention to the slightest detail, both in the vineyards and in the winery, is clearly conducive to making great wine.

Later that week I tasted three COS wines from the bottle. The white “Rami” 2013 was deeply coloured, with almost copper notes, and showed a smooth texture and nice complexity. The frappato 2014 had some sulphurous notes on the nose, which I initially believed to be reduction that would fade away with some oxygen, but they were still there on day 3; the wine was rather thin and never entirely convinced me. We had trouble finishing the bottle. The Cerasuolo di Vittoria DOCG 2013 was much better. It had higher, but not excessive, alcohol, more tannic structure, and better fruit definition. Back home, I also opened the bottle of Pithos Rosso 2014 for a dinner party at my place. Judging from the guests’ reactions, this is definitely not a crowd pleaser. Leathery and smoky notes on the nose, with sour cherry fruit (on the verge of some vinegar-like touch), but refreshing and well-structured.

Later that week in Sicily, we moved up to the north-east, to go and see the “next big thing” in Italian wine: the wines coming from the volcanic slopes of Mount Etna. As I only had the time for one winery, I decided to go for one of the pioneers: Vinicola Benanti, which today makes what Decanter (in its overview of Italy for 2015) has labelled possibly the best Italian white wine, Pietramarina.

A plot of old bush vines on the first slopes of Mount Etna, ca. 600m altitude

While DOC Etna is quite old (the 1960s), it is only in the late 20th century that things really got moving here. Dining out in a local restaurant, Benanti’s founder wondered why there were hardly any Etna wines on the wine list, and decided to invest in a project to show that fine wine could be made here.

The Etna is unlike any other region in Sicily. To begin with, the soils consist of black, volcanic sand. Very draining, which is good given the significantly higher rainfall.

volcanic sand, a well-draining soil

The sandy soils also mean that the terrible phylloxera vastatrix, the little bug that all but wiped out Europe’s vineyards in the 19th century, never really got hold here: there are plots of ungrafted, so-called “pre-phylloxera” vines. Third, the altitude (up to 1000m, among the highest for European vineyards) provides cool nights, wide diurnal temperature ranges, and hence aromatic and fresh wines.

Benanti is not certified organic. They use as little treatments as possible, but are not willing to let whole vintages go down the drain just to comply with certification, as the agronomist explained while we walked through a plot of old vines.

I got to taste 6 wines here, from entry level to the top range. All of them have impeccable fruit definition and balance. The monovarietal nerello capucco and nerello mascalese (both allowed in Etna DOC) offered an interesting comparison, with the mascalese showing more complexity as opposed to the fruity capucco. The top red, Serra della Contessa, is incredibly layered and refined, almost pinot-like, with tremendous length. In the whites, the Pietramarina clearly stands out. It has a Riesling-like nose with hints of petrol, but also ripe exotic fruit. On the palate it shows amazing tension and liveliness, and it will for sure age well.

Pietra

 

Salute!

Advertentie

Harvest time in the Languedoc-Roussillon

The Languedoc-Roussillon has many faces. Historically an important source of France’s wine lake, with still a massive 220.000 hectares under vine (it used to be much more), and home to what is by far the most sold IGP (previously “vin de pays”) wine in France, Pays d’Oc, it is also a prime source of sweet fortified wines (vins doux naturels), and since a few decades a pioneering area for ambitious growers who, rather than, as the expression goes, « faire pisser la vigne », want to craft premium wines from the various terroirs that the region can boast.

The landscape here is of a stunning beauty and ruggedness, as a ride through the heart of Corbières reminded us. It offers a huge diversity in climate, soil, exposition, wind and maritime influence, making this one of the most interesting winegrowing areas in France, with a big potential for top quality wines, besides the not always very exciting bulk wines that most of us have tasted. Interestingly, while we tend to think of Languedoc-Roussillon as a Mediterranean area with the corresponding grape varieties, the western outskirts of the region are exposed to Atlantic influences (the westernmost AOC, Cabardès, is close to the water divide between the Atlantic and the Mediterranean bassins) and offer some of the highest altitudes in the region, making it suitable for sparkling wines, Bordeaux varieties and even cool climate grapes like pinot noir.

I recently had the occasion to spend a long weekend in Limoux, one of these “Atlantic” zones, where I stayed in Borde Longue in the company of wine merchant Bruno Desmet-Carlier, amidst the vineyards of Jean-Louis Denois, whose family originates from Champagne. Surely one of the most original (and hard-headed) winegrowers in the region, Denois makes a range of truly excellent sparkling wines (in a blind tasting we did on Saturday, one came out on top of the basic cuvée of Bollinger), as well as a beautiful pinot noir and a chardonnay that have nothing to envy to some of their much more prestigious Burgundian counterparts.

It was a great time to be in the vineyards and the winery. Only some of the grenache remained to be picked (here as elsewhere, 2015 was quite precocious in comparison to normal years), but the winery was brimming with activity. We got a close view of some of the intricacies of the winemaking process, from semi-carbonic maceration to pumping over and punching down the cap. Tasting wines from different vineyard parcels, different press strengths, or at different phases in the fermentation, and at different times in the barrel ageing process is quite enlightening, and a pure delight for any wine aficionado.

Denois is a restless soul, always looking for innovation and perfection in his range of wines. Some years ago, he planted gewürztraminer (!) in the area, to the outrage of the established bodies of the INAO. In the meanwhile gewürztraminer has effectively been allowed as a grape in IGP Pays d’Oc wines. His most recent enterprises include biological and biodynamic winemaking, as well as the production of wines without adding any sulphites.

In the three days we spent on the domain, we tasted countless wines. It would be somewhat pedantic to list all the tasting notes here, so I limit myself to a few of the most striking moments. First of all, a very enlightening lesson about degrees of dosage in sparkling wines. Minimal differences in dosage gave completely different results in a “blanc de noirs” sparkling syrah (“bulles de syrah” – a curiosity in itself). Without any sugar, the wine was too edgy and sharp. A few grams more transformed it into an ideal partner for, say, oysters. And yet a few more turned it into a delicious and crowd-pleasing festive drink.

A memorable tasting was the line-up of older vintages of pinots noirs from the neighbouring Domaine de l’Aigle, previously owned by Denois and for which he used to make the wines (now taken over by Gérard Bertrand, who joined us for a tasting that weekend). Several vintages of the nineties were still going strong. At one point we compared a Domaine de l’Aigle to the same vintage of a Nuits-Saint-Georges 1^er cru. It was a close match, but not if you know the price difference. The furthest back we went was 1985, and the wine, though maybe past its peak, was still more than agreeable. Which Burgundy could claim that? Probably only the ones at premier cru or grand cru level.

In short, it was a useful reminder of what Denois forcefully argues himself: that the French appellation system and the prestigious crus of Bordeaux and Burgundy are more about history, marketing, and protection of commercial interests than about actual wine quality.

But beyond the lessons learnt, the weekend was about passion and emotion. Three days of endless wine talks with like-minded souls, it does not get much better than that. As Jean-Louis said when we parted: “à l’an prochain, Jérusalem”.

Verticale proeverij barbaresco – Giuseppe Cortese “Rabaja”

Op 20 september was ik te gast bij wijnen Orizonte voor een verticale degustatie (i.e., verschillende jaargangen van dezelfde wijn naast elkaar) van de barbaresco’s van Giuseppe Cortese.

Even de achtergrond schetsen voor wie minder vertrouwd is met Italiaanse wijnstreken. We hebben het hier over Piemonte. Letterlijk vertaald: de voet van de berg – in casu de Alpen. Historisch, cultureel en vooral ook gastronomisch een bijzonder interessante streek. In de heuvels van Langhe zijn de zomers warm en lang, terwijl het reliëf verkoeling brengt. Een ideaal recept om rijpe maar gebalanceerde wijnen te maken. Piemonte is in Italië de grootste producent van wijnen met het DOCG-label (de hoogste klassering in de Italiaanse wijnwetgeving) en herbergt een brede variatie aan wijnstijlen: van de licht parelende, zoete moscato d’asti, over de minerale, droge arneis in wit en de fruitige, soepele dolcetto in rood, tot de krachtige bewaarwijnen barbaresco en barolo, die tot de beroemdste wijnen van Italië behoren.

Over barbaresco en barolo, beiden uitsluitend van nebbiolo gemaakt, is al veel inkt gevloeid. Barolo wordt wel eens de keizer, en barbaresco de koning van de nebbiolo genoemd. Volgens Luc Vanmaercke van Orizonte zou koning vs koningin (of keizer/keizerin, zo je wil) passender zijn. Wat er ook van zij,  het gaat niet langer op om te stellen dat barolo een trapje hoger op de kwaliteitsladder staat dan barbaresco. Het gaat om twee ietwat verschillende interpretaties of stijlen van nebbiolo, die beiden zeer hoogstaande wijnen kunnen opleveren. Barolo heeft wat armere bodems, vandaar de wat strengere tannines, terwijl barbaresco wat zachter en ronder zou moeten zijn. Maar veel heeft uiteraard te maken met de keuzes van de wijnmaker. Wie zou durven beweren beide appellaties feilloos uit elkaar te kunnen houden in een blindproeverij?

De druif op zich, dan. Een fascinerende, eigenzinnige, verrassende druif. Als je de wijn in het glas krijgt te zien, verwacht je misschien een flauw, dun wijntje. Niets is minder waar: vaak geeft nebbiolo een bom van aroma en tannine, en de beste wijnen gaan decennia lang mee. Eigenzinnig, omdat nebbiolo zich niet zo makkelijk in een internationaal keurslijf van sterk geconcentreerde en houtgelagerde wijnen laat vatten. Er woedde (en woedt nog steeds) een felle discussie (“botte” vs “anti-botte”) tussen de voorstanders van het traditionele gebruik van grote houten fusten met lange inweking van de schillen, en de “modernisten”, die het eerder begrepen hebben op een kortere maceratie en rijping in kleine eikenhouten vaten, die meer houtaroma’s aan de wijn afgeven – critici van die laatste aanpak beweren dat het de finesse van de druif maskeert, en ik ben eerder geneigd hen te geloven.

Die zondagnamiddag mochten we dus met een tiental wijnliefhebbers van diverse pluimage op een kleine reis door de tijd met de wijnen van Giuseppe Cortese. Dit vooraanstaande wijndomein krijgt regelmatig uitstekende punten van vooraanstaande critici (onlangs bijvoorbeeld nog uitdrukkelijke lofprijzingen voor hun dolcetto, in het laatste nummer van Decanter).

De toon wordt gezet, en de tong verfrist, met een chardonnay zonder houtlagering. Ietwat neutraal in de neus, maar met een mooie fruitintensiteit in de mond. Ongecomplexeerd verfrissend. “Een chardonnay voor wie niet van chardonnay houdt”, aldus onze gastheer.

Vervolgens krijgen we een dolcetto d’alba en een barbera d’alba te proeven. De eerste is geen evidente wijn, met een rustiek en hoekig kantje. Niettemin proeven we sappig kersenfruit met verfrissende zuren en soepele tannines. Een wijn voor aan tafel. De barbera heeft meer onmiddellijke charme, met een duidelijke vanilletoon (houtgelagerd), en markante zuren die hem eveneens tot een goede disgenoot maken.

Dan komt het stevige werk, ingeleid door een langhe nebbiolo 2012, die al meer complexiteit vertoont, met naast fruit (bosaardbeien) ook aardse en kruidige toetsen. De vrij hoge alcohol laat zich wel wat voelen.

Deze nebbiolo effent het pad voor 5 jaargangen van de barbaresco “Rabaja” (de naam van de wijngaard), van jong naar oud geproefd.

2012: complexe neus met rood fruit, tabak, gerookte toetsen; leder en chocolade in de (lange) afdronk; strenge tannines en zuren die bevestigen dat deze jongen best nog wat in de kelder rust.

2011: in vergelijking met de jeugdige, gespierde 2012 is deze veel zwoeler en al meer benaderbaar. De tannines zijn goed versmolten, de warmte van de alcohol komt er een beetje door.

2007: het favoriete jaar van Robert Parker voor dit wijnhuis (94 punten), en men begrijpt waarom. Het was een warm jaar, vandaar het meer “geconfitureerde” fruit en de zachtere zuren. Een sensuele, hedonistische wijn, die misschien een tikkeltje reliëf mist.

2006: groot contrast met 2007, want een veel koeler oogstjaar. Een dierlijke, aardse neus waar het fruit wat op de achtergrond staat, maar een stevige structuur die doet vermoeden dat deze wijn de tand des tijds uitstekend zal doorstaan. Gereserveerder en, excusez le mot, “mannelijker”, met meer spankracht dan de voorgaande wijn.

2005: Voor mij op dit moment de winnaar van de reeks. Een tikje truffel steekt de kop op, samen met rijpe griottekersen en een florale toets; in de mond verrukkelijk, met een fluwelen textuur. Een soort gulden middenweg tussen de ’06 en de ’07, die zich nu heerlijk laat drinken, maar nog een hele tijd mee kan.

De kroon op het werk is de “riserva” 2006, uit dezelfde wijngaard (Rabaja) maar met een nog strengere selectie van druiven. De vergelijking met de “gewone” 2006 is interessant. De riserva is wat geconcentreerder, rijper en ronder. Hij heeft een meer internationale stijl. Heerlijk, maar er hangt ook een ander prijskaartje aan…

Al bij al een boeiende proeverij, waaruit de hoge en consistente kwaliteit van Giuseppe Cortese spreekt. Tevens interessant om verschillende profielen van proevers rond de tafel te verenigen. Sommigen benaderen het meer vanuit een hedonistisch standpunt en laten zich met name door de 2007 verleiden. Anderen zijn wat gevoeliger voor structuur en potentieel van de wijnen, of hebben een fijne neus voor de aroma’s die in de wijnen te vinden zijn. Het was fijn en verrijkend deze ervaring met hen te delen. Met dank aan Evelyne Sauvage en Luk Vanmaercke van Orizonte.

Verkiezing beste Belgische wijn – 16/09/2015

Dit jaar mocht ik voor de tweede keer deel uitmaken van het proefpanel voor de beste Belgische wijn. In tegenstelling tot wat de titel van het evenement suggereert, wordt niet één wijn tot absolute winnaar uitgeroepen, maar kunnen meerdere wijnen zich via een systeem van “medailles” onderscheiden. Door de hoge scores die dit jaar werden toegekend, werden deze keer enkel gouden medailles, maar liefst 21, uitgereikt.

geconcentreerd proeven

Enkele bespiegelingen naar aanleiding van deze – overigens vlekkeloos georganiseerde – proeverij; over Belgische wijn enerzijds, over mijn beleving als min of meer “geoefend” proever anderzijds.

Wat de wijnen betreft kunnen we duidelijk stellen dat de trend opwaarts is. Een aantal middelmatige exemplaren, zeker; maar meestal was de kwaliteit meer dan aanvaardbaar, tot een aantal keer echt excellent. De rosé schuimwijn van Ruffus (Domaine des Agaises) die in onze reeks zat, zou veel gewone champagnes (figuurlijk dan) doen blozen, durf ik te beweren. Heel wat wijnen combineerden de natuurlijk hoge zuurtegraad (we zitten nog altijd aan de noordelijke rand van de wijnbouwgordel) met rijp fruit en perfect zuivere aroma’s, al ontbreekt hier en daar nog wat complexiteit en gelaagdheid in de wijnen.

De verdeling van de medailles toont ook het profiel van België als wijnland aan: meer dan de helft van de toegekende medailles gaan naar schuimwijnen, waarvoor aciditeit een absolute must is. Het Belgische klimaat leent zich daar perfect toe. “Slechts” drie rode wijnen kregen een medaille. Rode wijn blijft vooralsnog moeilijk in België, al vind je ook hier pareltjes. Die van Bon Baron in Dinant bijvoorbeeld. Maar ook de pinot noir van Aldeneyck is verrukkelijk en komt erg rijp over.

Tot slot, wat de wijn betreft: het is leuk om te zien hoe nauw de al bij al kleine wijnbouwgemeenschap in België overlegt en informatie uitwisselt. Het kan de wijnen alleen maar ten goede komen.

Het proeven, dan. Zoals steeds een les in nederigheid en een illustratie van de relativiteit van wijnscores en proefnotities. Een les in nederigheid, want de twee identieke wijnen die in elke reeks zaten, kregen van mij geen identieke scores (weliswaar was er, tot mijn geruststelling, maar een paar percentpunten verschil).  En ik had ze er ook niet feilloos uitgehaald, wat deels te maken heeft met de snelheid waarmee moet worden geproefd. Een illustratie van de relativiteit van het beoordelen, omdat uit de gesprekken achteraf blijkt dat niet iedereen exact dezelfde mening is toegedaan. Maar dat maakt het ook net weer boeiend – wijn op de grens van kunst en wetenschap. En uiteindelijk zijn het dan toch weer voor een stuk de “usual suspects” die hoge ogen gooien.

Een aantal medaillewinnaars op de foto

Ik eindig met een slotbeschouwing over de samenstelling van het panel. Allemaal Belgen. Daar is op zich niks mis mee – uiteindelijk gaat het om een onderlinge vergelijking en zijn het stuk voor stuk geoefende proevers -, maar waarom eens niet een paar buitenlandse deskundigen of wijnjournalisten uitnodigen? De kwaliteit om de confrontatie op een hoger niveau aan te gaan, is er zeker. En het zal bijdragen tot de internationale reputatie van de Belgische wijnen.

In elk geval weer een verrijkende ervaring – volgend jaar ben ik weer van de partij!

De volledige uitslag is te vinden op de website van de VVS.

Vigno – exciting developments in Chilean viticulture

Last march, I was fortunate enough to join a wine tour through the main wine regions of Chile. Of the many exquisite tastings we enjoyed there, one stands out in particular: the one organised by “Vigno“, short for “Vignadores de Carignan”, to which the last issue of Decanter has recently devoted a full article (“In Vigno veritas”). What is Vigno about? To answer that question, a brief incursion into the history of wine making in Chile is needed.

Today, much of Chilean viticulture is concentrated around the latitude of Santiago, the country’s capital (pioneering efforts to the north and south notwithstanding, e.g. Malleco or Elqui) . Historically, however, the area around Maule, a few hours’ driving south of Santiago, was much more important. Originally almost exclusively planted with país, the grape also known as criollo in Argentina, the area saw a lot of carignan vines planted later, after the devastating 1939 earthquake. Not necessarily because carignan was considered to be such a great grape, but because in fertile soils it can give tremendous yields, which means more wine to sell (this may ring a bell to those familiar with the Languedoc region in France, where carignan was also widely planted and later more and more grubbed up thanks to EU subsidies to diminish the European wine lake). Over time, the Chilean carignan vines were forgotten and the focus shifted to more popular varieties. They were however not wiped out. And then came the time when people noted that those old gnarly carignan vines with their beautiful dark berries could produce wonderful wines after all.

Nowadays, there is a marked revival movement in favor of these carignan vines, of which Vigno is the clearest exponent. This club of winemakers, currently presided by Gillmore winemaker Andres Sanchez, has formulated a number of rules that wines carrying the Vigno label must comply with, thus effectively creating an “appellation” by European Standards (Chile does have its system of denominations of origin, but these are more like broad geographical indications). The rules include a.o. mininum vine age, minimum percentage of carignan in the blend, minimum length of cellar ageing before release, etc. The most remarkable requirement from a Chilean perspective is the fact that the vines cannot be irrigated (they are “dry farmed” in other words). The area has an annual rainfall of 700mm, comparable to Alsace in France, but most of the rain falls in winter. Fortunately, the soil retains water well, allowing the old vines to plunge their deep roots in to water stocks, making irrigation less necessary than in other Chilean regions, where irrigation is still the norm (note that water use is definitely going to become a challenge in the country given climate change).

Vigno comprises not only small local producers, but has managed to attract the attention of some of the big players in the national wine industry. Concha y Toro, for example, now also produces some wine under a “Vigno” label.

Having tasted a large sample of these carignan blends in Maule, I had the occasion to try some of the wines again at a recent event organised by ProChile, in the restaurant “Balls and Glory“, which has found a popup location in bar Flamingo, in the center of Brussels.

Vigno president Andres Sanchez, who had already impressed me in Chile with his clear vision of what he wants for his wines and what the way forward for Chilean viticulture is, again gave an inspiring presentation on the philosophy of this young movement, after which we were offered 11 wines to taste, and afterwards pair with the delicious meat balls of “Balls and Glory”

Short tasting notes can be found below.

Miguel Torres, Vigno 2012

deep ruby with a purple rim, sweet red fruit and spice (cinnamon, eucalyptus) on the nose, velvety tannins and a spicy finish

Garcia Schwaderer, Vigno 2012

jammy red fruit on the nose, a lot of freshness on the palate, some heat (high alcohol), supple tannins

Valdivieso, Vigno 2010

the mourvèdre (34% of the blend) gives the wine clearly more tannic bite and a darker fruit profile. Delicious.

Morandé, Vigno 2012

highly pronounced acidity. Somewhat thinner mouthfeel, could do with a bit of extra punch

Concha y Toro, Vigno 2013

rather discrete on the nose, but powerful palate with firm tannins. A bit too young, would need decanting.

Undurraga, Vigno 2012

spices dominate on nose and palate. Lovely texture, again remarkable freshness

Odfjell, Vigno 2012

this wine has not seen any oak, yet is incredibly ample and rich. Lovely palate with strawberry, raspberry and chocolate notes, silky tannins. Excellent.

Meli, Vigno 2012

spicy profile (dried herbs) with a herbaceous note. Slightly stale on the nose.

Gillmore, Vigno 2011

lovely fresh and minty/eucalytpus nose, juicy palate with a lot of spice, very good freshness and length

De Martino, Vigno 2012

soft and creamy texture, but with good freshness and well balanced

Garage Wine, Vigno 2013

remarkable and intense nose with blackberry, a hint of grapefruit zest, nutmegg and pepper. Powerful but balanced on the palate. Very nice.

The key to these wines is without doubt there naturally high levels of acidity. For those who are in to the technical details: the Ph value of most of them hoovers around 3.30, which is extremely low for warm climate red wines such as these. One would have difficulties finding this kind of profile for carignan blends in southern France, for example. It keeps these wines fresh and drinkable despite their power and concentration, and it makes them excellent dinner partners. The wines are as far away from the commonplace of plump, low acid new world wines as one can get.

In short, Vigno shows great promise. It illustrates that Chile is capable of producing serious age-worthy table wines in the premium price range, and that we need not go along with simplistic thinking according to which Chile is all about Carmenère (or, as the Wine Advocate recently asked itself: “is Carignan the new Carmenère?”) I’ll end this post by quoting the Vigno philosophy of carignan: “Chilean Carignan is a gent with an iron armor. With a deep character. In the palate, he walk with strong steps, with tannin of noticeable heights. He is a man of the land, a countryman. Not a noble, not a courtier!“. While broadly agreeing with this, I did find quite some nobility in these wines. Many thanks to ProChile!

Abeille de Fieuzal 2009

Zoals veel Belgische wijnliefhebbers begon mijn ontdekking van de wijnwereld bij Bordeaux. Een van de meest iconische en tot de verbeelding sprekende wijnbouwgebieden in de wereld, waar uitmuntende wijnen gemaakt worden die tegen astronomische prijzen worden verkocht, maar waar anderzijds ook een grote massa kleine producenten in de bescheidener appellaties het steeds moeilijker hebben om het hoofd boven water (of wijn) te houden.

Bordeaux verveelt me nu soms een beetje. Er is zoveel ander moois en spannends te ontdekken in de wijnwereld dan de zoveelste Bordeaux-blend, en geef toe, met die prijzen overdrijven ze toch wat de laatste jaren. “À Bordeaux, on ne fait plus du vin, on fait du fric”, las ik onlangs in een wijntijdschrift.

En toch kan een goed gemaakte Bordeaux zo verrukkelijk zijn, zelfs de niet al te dure flessen. Gisteren proefde ik de tweede wijn van Château de Fieuzal, “Abeille de Fieuzal”, oogstjaar 2009, waarvan een aantal flessen sinds eind 2011 bij mij in de kelder rusten.

Château de Fieuzal ligt in de Graves-streek, op de linkeroever van de Garonne, ten zuidwesten van Bordeaux. De geschiedenis van het kasteel gaat terug tot de 16e eeuw, maar het is pas wanneer de familie Ricard, op dat moment ook eigenaar van Malartic-Lagravière en Domaine de Chevalier (twee andere vermaarde crus uit de appellatie Pessac-Léognan), het domein op het einde van de 19e eeuw koopt dat de weg naar de top wordt ingezet. In 1959 wordt Fieuzal opgenomen in het Graves-klassement. Tegenwoordig is het in handen van een Ierse bankier, die aanzienlijk in het domein heeft geïnvesteerd om het aan de top te houden.

“Abeille de Fieuzal” is de  “second vin” van de Fieuzal – hij bevat wat meer Merlot (65%) dan de “grand vin”, rijpt minder lang op hout, en is in principe ook sneller op dronk. 2009 was een topjaar in Bordeaux. De wijn heeft nog steeds een diepe kersenrode kleur met weinig evolutie. De neus is complex, met donker fruit (bramen, kersen), maar ook toetsen van koffie en chocolade, aangevuld met wat leer. Misschien een tikje van wat men in het vakjargon brettanomyces noemt, een licht afwijkende gistsoort die in het slechtste geval een onaangename stalgeur kan geven, maar in lage dosissen extra complexiteit aan de wijn verleent met een licht dierlijke of gerookte toets. Dat laatste is hier het geval, en maakt de wijn overigens perfect geschikt voor het naderende wildseizoen.

In de mond merkt men heel duidelijk de warmte van 2009, alhoewel de alcohol goed geïntegreerd is. De wijn heeft een stevige structuur, maar de tannines zijn perfect rijp en geven de wijn een zijden textuur. Sappig zoet fruit, ondersteund door zachte zuren. In de vrij lange afdronk vindt men een puntje zoetheid, eveneens te wijten aan het warme oogstjaar. Deze wijn is nu al heerlijk om te drinken, maar kan nog een hele tijd mee. Een klassieke en vakkundig gemaakte Bordeaux.

Tasting the myth – Burgundy Grand Cru, 22/8/2015

We might as well start this blog with one of the tasting highlights of my short wine career. On a blazing hot summer day, Kris van de Sompel invited me and a dozen other fortunate wine lovers to a fabulous tasting of grand crus from Burgundy (all of them from the 2012 vintage). As you may have read, the Burgundian “climats” (a system of individual vineyard parcels where terroir characteristics may vary wildly within a few hundred meters’ distance) have recently been awarded UNESCO world heritage status, and at this occasion we were lucky enough to experience a “once in a lifetime” tasting, as Kris put it.

Note that, whereas in some wine appellations (e.g. Saint-Émilion), the term “grand cru” is part of the appellation system and does not involve in itself a hierarchy, the Burgundian “grand crus” (corresponding to geographically strictly delimited parcels) are so few in number and so limited in surface that they command stellar prices these days. Whether these are justified are not remains to be seen.

The wine list sends anyone who is even slightly familiar with Burgundy off into dreams:

Chablis GC Vaudésir, Louis Moreau

Chablis GC Les Clos, Domaine des Malandes

Chablis GC Bougros, Domaine Laroche

Corton GC, Comte Senard

Corton-Charlemagne, Albert Bichot

Corton-Charlemagne, Domaine Chevalier

Chevalier-Montrachet GC, Bouchard Père & Fils

Corton-Renardes GC, Henri de Villamont

Corton-Bressandes GC, Edmond Cornu & Fils

Chambertin GC, Albert Bichot

Chapelle-Chambertin GC, Bouchard Père & Fils

Chambertin Clos de Bèze GC, Bouchard Père & Fils

Clos de Vougeot GC,, Dubois & Fils

Grands-Echézeaux GC, Henri de Villamont

Echézeaux GC, Domaine des Perdrix

First the whites and then the reds, as common wine sense would dictate. Not an obvious choice in this case though, as the first conclusion of the tasting was that the whites clearly outperformed the reds in terms of power, complexity and balance. To the credit of the reds, one can say that the wines are still extremely young, and will only show their full complexity in a few years (aged pinot of this level can indeed be a pure delight). Some, like the Clos de Vougeot, even still had fierce tannins and are best left in the cellar for a few more years.

Second conclusion: the fine-grained “climats” of Burgundy indeed show their distinctive character, even though it is always difficult to tease out “terroir” from winemaking practices, and with the caveat that we were not tasting entirely blindly – we kind of knew what to expect in advance, which may have clouded our judgement somewhat. Nevertheless, the Corton-Charlemagnes, for example, stood out from the Corton: more refinement, more freshness, less heavy-handed. Likewise, the Chevalier-Montrachet (more about that one further on) was indeed less opulent and buttery than the Cortons. And, in the reds, the Corton-Renardes, from a slightly higher vineyard, showed more freshness than the Corton-Bressandes.

Third conclusion: to the question, “do these wines offer good value for money”, the answer is a definite “no”, at least if by “value” you mean the intrinsic quality of the wine. When you buy wines of this status, you buy the myth along with the wine. Are the soil and the climate a bit further south of these legendary vineyards (Côte chalonnaise and Macônnais), intrinsically inferior? Of course not. There too wines of exceptional quality can be made, at far lower prices. Still, to taste these grands crus is to taste centuries of  history, and it is clear that these are some of the world’s greatest wines.

To me, the absolute highlight was the Chevalier-Montrachet from Bouchard Père et Fils. At 240 euros a bottle, one is entitled to expect nothing less than an exceptional product, but this one indeed blows you off your feet. The richness and ampleness of oaked Chardonnay, yet with profound minerality and an impressive backbone of acidity, perfectly integrated oak, incredible complexity, and dito length. A wine where nothing is lacking and nothing is superfluous. A masterpiece of restrained power and elegance. The three wines coming from Bouchard Père et Fils were all magnificent, by the way – although my personal favorites as far as the reds were concerned were the Échezeaux and the Grands-Échezeaux.

Many thanks to Kris for this memorable tasting!

Some of the most extraordinary bottles:

Welcome!

For more information about my blog, see the “about” section